Hirurgija kolena Oboljenja i povrede

O zglobu kolena

Koleno je veoma komplikovan zglob sa dve artikulacije, koji spaja butinu sa potkolenicom. Predstavlja jedan od najsnažnijih i najotpornijih zglobova u ljudskom telu, srednje fleksibilnosti, omogućavajući pokrete savijanja i istezanja, kao i blago spoljašnje i unutrašnje pomeranje (vertikalno i horizontalno pomeranje). Dovoljno je pokretljiv da obezbedi pokrete donjeg dela noge, što omogućava vršenje svakodnevnih aktivnosti poput hodanja, sedenja, trčanja i uspravnog stajanja. Koleno pri uspravnom stavu nosi oko 70% telesne težine, a pri savijenim nogama čak 90%. Takođe trpi izuzetno opterećenje tokom treninga gde na njega deluju izuzetno velike sile.

Sastoji se od tri različite kosti: femura, tibije i patele. Femur i tibija povezani su na krajevima, dok se patela, odnosno čašica kolena, nalazi izpred femura. Površina zgloba kolena prekrivena je tankim slojem hrskavice kako bi se zaštitile kosti i omogućilo njihovo lakše pomeranje. Tanki sloj hrskavice koja se nalazi na unutrašnjosti zgloba kolena sprečava nastanak trenja prilikom pokretanja i čima čuva jačinu i integritet kolena. Između femura i tibije nalazi se još jedna fibrozno-hrskavična struktura koja se naziva meniskus. Meniskus štiti krajeve kostiju od oštećenja tako što sprečava njihovo međusobno dodirivanje za vreme vršenja aktivnosti poput trčanja, brzog hodanja i skakanja. Kosti zgloba kolena okružene su jednom vrstom kapsule koju okružuju sinovijalna i vlaknasta membrana. Ove dve membrane odgovorne su za lubrikaciju, odnosno podmazivanje kostiju zgloba kolena. Kapsula zgloba kolena se nalazi u direktnom kontaktu sa ligamentima koje drže koleno na mestu. Ovi ligamenti pružaju jačinu i potporu kostiju kolena, a omogućavaju i njihovo normalno pozicioniranje u kolenu.

Patelarni ligament drži patelu, odnosno meniskus, na mestu. Ovaj ligament pruža se od donje ivice meniskusa pa sve do tibije. Na samom kraju ovog ligamenta nalaze se kosi poplitelni ligament i zaobljeni poplitelni ligament koji spajaju femur sa tibijom i fibulom. Kolateralni ligamenti koji povezuju femur i tibiju sprečavaju pomeranje kolena u stranu i time ga štite od dislokacije i drugih ozbiljnih povreda. Prednji krstasti ligament štiti koleno od preteranog istezanja i sprečava dodirivanje femura i tibije. Zadnji krstasti ligament štiti femur od pomeranja unapred i dodirivanja tibije.

U zglobu kolena nalaze se i mnogobrojne druge strukture koje ga štite od spoljnih mehaničkih oštećenja i frikcije. Ove strukture u sebi sadrže veliki broj džepova u kojima se nalazi tečni lubrikant, kao i formacije adipoznog tkiva. Ove strukture pomažu u smanjivanju trenja između kostiju i funkcionišu kao ublaživač pritiska koji nastaje spoljnim silama.

Povrede i oboljenja kolena

Obzirom da stabilnost i zaštitu zglobu kolena priužaju jedino pomenute strukture, on je lako izložen povredama. Povrede kolena najčešće nastaju tokom sportskih aktivnosti koje su praćene velikim mehaničkim opterećenjem koje je najčešće udruženo sa neodgovarajućim položajem. Najčešće se dešavaju povrede meniskusa i ukrštenih veza. One su praćene bolom, a često se dolazi i do izliva u zglob kolena. Pored povreda koje nastaju kao rezultat mehaničkog oštećenja, neke od bolesti koje se mogu javiti na zglobu kolena su artritis i patelofemoralni sindrom (hondromalacija patele).

• Bol u kolenu
• Povrede ligamenata kolena
• Povrede meniskusa